Over hyperfocus en honderd hoofden

Honderd portretten in olieverf zou ik het komende jaar maken en omdat het pas oktober of november was, kon ik even vooruitwerken.

Een tijdje geleden begon ik met schilderen. Ik ben niet zo goed in ergens aan beginnen en accepteren dat het gaat zoals het gaat en bedoeld is ter ontspanning en misschien om hier en daar wat te leren. Hobby's - of zelfs kleine doelen of ideeën - ontaarden vaak in obsessies waar ik maar moeilijk weer vanaf kom. Ik wilde mijn tenen kunnen aanraken en binnen de kortste keren stond ik vrijwel iedere morgen om half zes drie kwartier in de slaapkamer te yogaën. Ik wilde mijn gasten zo nu en dan een lekkere crème brûlée voorzetten en ik liet vanillebonen uit Madagascar overkomen omdat dat nu eenmaal de beste zijn. Mijn moestuin werd een uitbundige symphonie van vergeten groenten en vreemde gewassen zoals rattenstaartjes en citroenkomkommers en af en toe een broodje bakken werd maandenlang experimenteren met alle denkbare zuurdesemrecepten.

Challenge

Schilderen met olieverf kan heel rustgevend zijn, het mengen van de verschillende kleuren en de verf uitsmeren op papier of canvas geeft een beetje dezelfde sensatie als roeren in een pan risotto of voorzichtig een moestuinbak vullen met babyplantjes. Met het idee dat het schilderen op z'n minst mildly satisfying moest blijven, wist ik de obsessie best lang buiten de deur te houden. Ik schilderde bijvoorbeeld mijn hond, een appel of een hand en het ging erom dat ik het met aandacht deed en niet hoe het eruitzag. Heel erg wél natuurlijk, maar ik hield mezelf voor dat dat niet zo was. Eind 2024 bedacht ik dat het misschien wel aardig zou zijn om mezelf uit te dagen met iets wat ik op Instagram had gezien: de #100headschallenge. Honderd portretten in olieverf zou ik het komende jaar maken en omdat het pas oktober of november was, kon ik even vooruitwerken. Als u nog vragen heeft over hoe je als obsessiegevoelig persoon een nieuwe obsessie opstart: dat doe je dus zo.

Portret 001/100

Het eerste portret schilderde ik in een middag en ik ben nog steeds blij met haar. Het gezicht dat ik op 3 januari van 2025 op Instagram zette, kijkt droevig en bezorgd het nieuwe jaar in en dat is met de kennis van nu - en met die van toen ook al wel - niet onterecht. Ik vind de slordige penseelstreken mooi en het blauwe haar en het soort van oor. Maar ik ben vooral tevreden met de sombere blik. Ik word er zelf bijna droevig van! (Zei ze blij.)

Spontaniteit

De worsteling begon daarna. Ik deed dagen, misschien wel weken over het tweede en het derde portret, het vierde schilderde ik volledig opnieuw en de pogingen van het vijfde gooide ik allemaal weg, deze foto kon ik niet schilderen, ik zocht een ander hoofd en daar had ik wéér heel veel moeite mee. Daarna ging het beter. Maar de spontaniteit en het gemak waarmee het eerste portret eigenlijk als vanzelf ontstond heb ik niet meer teruggevonden. Ik heb wel heel veel geleerd en er zijn portretten bijgekomen waar ik net zo blij mee ben als met portret 001/100. Niet omdat ze technisch nou zo geweldig zijn, maar omdat ze iets uitstralen.

Puzzelen

Intussen blijf ik zoekende. Naar mijn eigen handschrift, kleurenpalet en stijl. Ik zoek naar losheid, naar abstractie en naar zeggingskracht. En ook naar lol. Er mag iets raars of misschien vervreemdends in terecht komen, waar ik nu vooral nog zit te puzzelen op de precieze plek van neusgat of wenkbrauw. Ze hoeven niet per se te lijken als ze maar wat zeggen. Dat is allemaal nog niet aan de hand. Maar ik ben bij portret 016/100, dus ik heb nog even. Het is pas maart. En wie zegt dat ik ze in 2025 af móet hebben? Nou ja, ik dus, toen ik besloot om van schilderen een obsessie te maken, te herkennen aan de manier waarop het mijn gedachten en vrije tijd beheerst en de naar verluidt nogal irritante hyperfocus waar ik in geraak als ik ermee bezig ben.

Kunstproductie

In deze nieuwsbrief zal ik wekelijks delen hoe het ervoor staat met de honderd hoofden. Je vindt ze allemaal op Instagram, ook de portretten die ik zelf minder geslaagd vind. Zijn er meer mensen die zichzelf een dwingende kunstproductie hebben opgelegd of maak je mooie dingen zonder door te slaan? Ik zou het leuk vinden om jouw proces (terug) te volgen.

Andere dingen

Podcast

Ik luisterde naar de aflevering Welkom in onze hel van Betrouwbare bronnen waarin de Vlaamse journalist Arnaud de Decker vertelt over de moed, de wanhoop én het optimisme die hij van dichtbij meemaakt als oorlogsverslaggever in de Oekraïense frontsteden. Flarden van zijn aangrijpende verhalen bleven de rest van de dag terugkomen in mijn hoofd. ‘s Avonds zag ik hoe Zelensky ‘op z'n plek’ werd gezet. Schrijnend.

Boek

Ik lees De kleine Steinz van Elizabeth Steinz en ik geniet van de taal en de observaties. Het kabbelt voort en ik heb niet het gevoel dat er nog een geweldige ontknoping aankomt - ik heb het nog niet uit - maar de droge stijl heeft op mij een heerlijk ontnuchterend effect.

Tandpasta

Sorry. Ik zal er geen gewoonte van maken om verzorgingsproducten te tippen, maar met deze ga je blij zijn. Als je tenminste - net als ik - al jaren baalt van de beslissing van Parodontax om een ‘gewone’ tandpasta te worden, zonder allerlei kruiden en mineralen en dingen die het poetsen met Parodontax zo lekker maakten. Weleda heeft een tandpasta met zout en plantenextracten die precies zo smaakt en werkt als de oude Parodontax en elke keer als ik mijn tanden poets ben ik weer gelukkig met deze ontdekking.